De elektrische auto en het einde van het olietijdperk

Dat is fijn zou je zeggen. Je kunt goedkoop tanken en de gekoppelde energieprijzen blijven laag. Maar het heeft nog een ander effect waar de Saudies en OPEC zich in vergist. Is dit het begin van het einde van het olietijdperk?

Grote voorraden olie opgebouwd

Met de huidige opgebouwde voorraad kan de wereld tot 2021 toe. Dus ook al zou de vraag en aanbod van olie weer gelijk oplopen, dan is dat geen reden om de olieprijs te verhogen. De buffer is enorm en de prijs van olie blijft dus nog lange tijd laag.

Waarom is olie op dit moment zo goedkoop?

Saudi Arabië is de grootste olieproducent op aarde. Saudi Arabië kan zich een lage olieprijs permitteren doordat hun olie, nu nog, redelijk goedkoop kan worden opgepompt. En pompen doen ze. Er wordt meer olie geproduceerd dan dat er vraag is. En ook al lopen ze hierdoor veel inkomsten mis, toch hebben ze aangegeven hier niet mee te gaat stoppen.

Andere landen hebben (veel) hoger productiekosten en verliezen op dit moment al zeer veel inkomsten. Venezuela is zo’n land. Maar ook Rusland en de VS worden op deze manier van de markt gedrukt.

Een andere ontwikkeling is dat de vraag naar olie nog immer stijgt. Op dit moment zo’n 95 miljoen vaten per dag. Als gevolg van de toenemende wereldbevolking en energieverbruik per individu, zal dit in 2026 op 105 miljoen vaten liggen bij gelijkblijvende omstandigheden.

Wat echter niet in gelijke mate stijgt zijn de bewezen olievoorraden en vooral de economisch winbare voorraden. Bedrijven als Shell en BP kappen al veel onderzoeken naar nieuwe velden af omdat het steeds moeilijker wordt die olie rendabel uit de grond te halen.

Toekomstige ontwikkeling van de olieprijs

Dus welke situatie hebben we op dit moment? Een grote direct beschikbare voorraad, te hoge productievolumes, afnemende voorraden in de grond, een lage olieprijs en minder investeringen in oliewinning.
Moeilijk winbare velden vergen zoals gezegd enorme investeringen. Het duurt ook lang voordat ze kunnen starten met produceren. Dat geld is er dan niet meer.

Een belangrijke vraag is; “wat gebeurt er als de huidige plas met teveel geproduceerde olie slinkt?” Of als Saudi Arabië de overige producenten nagenoeg tot faillissement heeft gedreven? Of beiden? Want daarin schuilt het risico. En dat is het gevreesde doel van Saudi Arabië. De wereldwijde productiecapaciteit ligt op in die situatie een stuk lager, terwijl de vraag een stuk hoger ligt. Het gevolg is dat de prijs van olie explosief zal stijgen. Veel economieën kunnen een dergelijke stijging niet dragen. Een zoveelste crisis zal het gevolg zijn.

Vanaf dat moment zullen gigantische bedragen naar Saudi Arabië vloeien en hangt de wereld aan de kraan bij dit politiek niet zo zuivere land. De doelstellingen van dit land zijn vrij algemeen bekend. Het gevolg is dat nog meer middelen voor het financieren van terreur beschikbaar komt en nog meer macht in die regio en daarbuiten zal worden uitgeoefend.

Oorlogen zullen intensiveren doordat schaarste en economisch gewin dit zeer lucratief maakt (hoe absurd dit ook klinkt). Het aantal van 4 miljard mensen wat nu praktisch onder de armoedegrens van 5$ leeft, zal verder toenemen. En hiermee ook onderdrukking, terreur en vluchtelingenstromen.

Alles draait immers om energie en grondstoffen.

Energietransitie moet versnellen

De oplossing is gelukkig eenvoudig. De bron van energie moet zich sneller verplaatsen van olie, gas en kolen naar duurzame bronnen zoals wind, water en vooral zonne-energie. De eerste stappen zijn al gemaakt. Vooral het gebruik van steenkool voor het opwekken van elektriciteit wordt snel minder. Eerder geplande centrales worden niet gebouwd en bestaande kolencentrales worden gesloten. In de afgelopen 6 jaar is hierdoor al voor 187 Gigawatt aan kolenenergie “bespaard”. Toch neemt het gebruik van kolen wereldwijd nog toe. Met name landen als Japan (als gevolg van Fukushima) en Canada bouwen nog volop kolencentrales.

Een interessante ontwikkeling is, dat met name opkomende economieën fors investeren in alternatieve energie terwijl het Westen behoorlijk achterblijft. China, Japan, Duitsland, Spanje en Marokko! maken de snelste vorderingen in het verduurzamen van hun energiebronnen. En Nederland? Nee, wij nog niet.

Over olie en auto’s

Terug naar olie. Dit schadelijke goedje wordt al bijna niet meer gebruikt voor de opwekking van elektriciteit. De investeringen in schone energie waren in 2015 wereldwijd voor het eerst hoger dan die in de olie industrie. Dat gaat dus de goede kant op.

Van de wereldolie consumptie wordt 70% besteed aan transport. Veel olie gaat ook naar oorlogen en conflicten (die vaak juist om olie en andere grondstoffen gaan).

Auto’s zijn verantwoordelijk voor een flink deel van deze consumptie. De ongeveer 1 miljard auto’s die nu op aarde rondrijden slurpen dagelijks ruim 16 miljoen vaten olie op.

Huidige aandeel elektrische auto’s

Slechts 0,1% van de auto’s heeft nu een plug. Oliekartel OPEC verwacht dan ook dat het allemaal wel mee zal vallen met de impact van de elektrische auto op de olie industrie. Dat ze zich daarin wel eens heel lelijk in kunnen vergissen blijkt uit onderzoeken van diverse investeringsmaatschappijen

De elektrische auto is namelijk nu al technologisch geavanceerder dan vergelijkbare brandstof auto’s. Deze ontwikkelingen gaan enorm snel. Vanaf 2017 zal de opkomst van de elektrische auto echt gaan doorzetten. Het bezit en gebruik van een elektrische auto is nu al goedkoper en al snel zal ook de benodigde infrastructuur worden uitgerold. Met het snel groeiende aanbod aan volledig elektrische auto’s of plug-in hybriden zullen ook andere marktsegmenten bereikt worden.

Technologische ontwikkeling en de S-curve

Wellicht herinner je je de situatie nog bij eerdere technologische revoluties. Zo zou de wereld genoeg hebben aan 10 computers (uitspraak van nota bene Bill Gates). En wat moet je nou met een mobiele telefoon waren de vroege reacties van consumenten? “Fotografie zal altijd film nodig hebben” (Kodak). We weten hoe dit zich uiteindelijk allemaal heeft ontwikkeld.

Nieuwe technologische innovaties kennen altijd een zogenaamde S-curve. Het begint rustig. De early adopters worden fanatieke fans. De massa heeft tijd nodig voor een grote verandering. Vaak is ook de betaalbaarheid en praktisch nut nog niet in overeenstemming. Maar dan volgt het omslagpunt en staan mensen ineens in de rij om mee te doen. Denk aan Tesla’s Apple momentje  met nu al meer dan 400.000 reserveringen voor de Tesla Model 3!

Technologie veranderd alles. De elektrische auto is de dominosteen die de olie industrie compleet zal veranderen. Investeerders zullen zich in toenemende mate terugtrekken uit de oude technologie en hun geld stoppen in nieuwe technologie. Dit proces is al een tijdje aan de gang. Want waar geen groei of stabiliteit is, verdwijnen de euro’s en dollars.

Invloed elektrische auto op andere vervoerssectoren

De elektrische auto, of beter, de elektrificatie van vervoer, zal ook binnen andere sectoren zichtbaar worden. OPEC gokt er nu nog op dat vliegtuigen en vrachtvervoer altijd olie nodig zullen hebben. En die sector groeit nog heel hard. Deels zal dit ook nog lang zo zijn. Maar vooral daar geldt dat het rendement wordt bepaald door energiekosten. Transport IS energie.

Elektrificatie zal ook in vrachtverkeer versnelt worden doorgevoerd, meeliftend op de technologische innovatie die de elektrische auto in gang heeft gezet. Ook zal de Maglev of hyperloop technologie binnenlandse vluchten minder aantrekkelijk maken. Wanneer je met 800+ km per uur direct naar Barcelona kunt zweven voor veel minder geld, waarom zou je dan nog een vliegtuig nemen?

Zodra de batterij technologie zover is ontwikkeld dat het opladen slechts minuten duurt in plaats van uren, zal dus ook het vrachtvervoer in no-time de omslag maken. Zeker als de olieprijs dan veel hoger staat en het gebruik van olie vanuit overheidswegen steeds zwaarder wordt belast.

OPEC is een stervende organisatie in de ontkenningsfase. Dat hebben we gezien bij Kodak, de postbodes en platenzaken.

Nu is de tijd om technologische ontwikkelingen te intensiveren

Als de wereld het slim aanpakt is de goedkope olie van nu de katalysator van alternatieve investeringen. Nu is het moment om geavanceerde technieken verder te ontwikkelen. Het is op dit moment al rendabeler om dollars naar zonnepaneel velden te gooien dan naar olieplatforms.

Olie moet voornamelijk worden gebruikt voor het vervaardigen van hoogwaardige producten en niet door het te verbranden in auto’s en vliegtuigen. De noodzaak voor verandering is alom aanwezig. Klimaat, geopolitiek en technologische ontwikkeling. De mens moet het olie tijdperk vaarwel zeggen. Houdt het einde van het olietijdperk dan in dat we geen olie meer nodig hebben? Natuurlijk niet. Olie zal altijd, en veel, noodzakelijk zijn. Maar niet meer voor de opwekking van energie maar als grondstof voor producten. 

Wat kost dat?

De olie industrie draait, net als een groot deel van de duurzame energie industrie, vooral op subsidie. Het argument “windmolens draaien alleen op subsidie” krijgt een iets andere lading als je beseft dat alleen al in 2015 voor $5.300 miljard aan subsidie naar de olie industrie is gegaan.
Zet dit even af tegen de investering van $280 miljard (2014) in duurzame energie en je begrijpt waarom dit argument geen hout snijdt. Er wordt immers 19 x zoveel geld aan belastinggeld overgeheveld naar de olie industrie dan dat aan investeringen wordt gedaan in duurzame energie! Een investering in duurzame energie is daarbij ook nog eens veel rendabeler en, nou ja, duurzamer.

De grootste aanjager van zonne-energie is overigens China. Door voortdurende schaalvergroting en verbeteringen aan de panelen is zonne-energie nu goedkoper dan fossiele energie. Dit proces zal zich net zo ontwikkelen als in de chip industrie. Nieuwe panelen die steeds beter én goedkoper worden.

Een andere potentiële geldbron

Het onvoorstelbare bedrag van $1,6 triljoen (1.600.000.000.000) wordt jaarlijks besteed aan wapens. Geld wat bedoeld is voor het bestrijden en onderdrukken van onze medemens en het beschermen en bemachtigen van grondstoffen.
Goedkope energie maakt oorlog voeren minder rendabel. Nog een fijne reden om het einde van het olietijdperk in te luiden.

Indien we een groot deel van dit bedrag, zeg 100-den miljarden dollars, dan gaan besteden aan onderzoek naar nieuwe technieken en de productie van wind-, water en vooral zonne-energie centrales, dan zou het energie probleem in een paar jaar compleet zijn verdwenen.

Duitsland heeft al bewezen dat het kan. Dat hebben ze dan weer wel “geschafft”.
Nederland bungelt ergens onderaan de ranglijsten. Beetje jammer. Wellicht wacht onze regering op een goedkoper moment om in te stappen.

Olie als bron van welvaart en ellende

Olie heeft de mens veel welvaart gebracht. Maar ook veel ellende. De welvaart is slechts bij een deel van de wereldbevolking terecht gekomen. De rest eist nu terecht ook zijn deel. Dit gaat echter nooit lukken met olie als voorname energiebron. Wanneer energie echt duurzaam wordt, kan worden gestart met het herstellen van de natuur, verminderen van oorlogen en conflicten, verhogen van de welvaart (door goedkope energie en transport) en uiteindelijk ook met het terugdringen van een almaar toenemende wereldbevolking. Wanneer mensen het goed hebben en vrij kunnen leven, zal er geen voedingsbodem meer zijn voor haat en oorlog. Het wordt sowieso wel eens tijd dat we gaan werken aan het opbouwen van een echte beschaving, toch?

Van ethische motivatie naar economische motivatie

Waar de duurzame energie industrie vooral gestart werd vanuit ethische overwegingen (en noodzaak) gelden nu vooral de economische wetten. En of je het nu leuk vind of niet, deze zijn altijd krachtiger dan eerder genoemde.  Money talks.

Zo zal dit principe ook zijn werk doen met de vraag naar elektrische auto’s. Early adopters hebben vaak andere motivaties om ergens in te stappen. Zodra de massa deze rol gaat overnemen vanuit een puur economische motivatie, gaat het los.

De elektrische auto is dus zeer belangrijk als grote katalysator voor het versnellen van de energietransitie en de aanpassingen in de benodigde infrastructuur.