Rondom de elektrische auto wordt nog niet heel veel geschreven in de reguliere auto pers. En als er nieuws is dan gaat het vaak over verkoopcijfers of negatieve eigenschappen van een elektrische auto ten opzichte van een fossiele brandstof auto.
Een vaak bediscussieerd onderwerp is de milieuvriendelijkheid van een elektrische auto. Na het lezen van vele onderzoeken heb ik geprobeerd zelf een conclusie te trekken. In de vergelijking heb ik het dus niet over de hybride auto’s of elektrische auto’s range extender want deze gebruiken nog steeds fossiele brandstoffen.
De productie van een elektrische auto
De productie van een elektrische auto is vergelijkbaar met die van een fossiele brandstof auto al is de bouw een stuk eenvoudiger door het ontbreken van de vele bewegende onderdelen die je vind in een fossiele brandstof auto. Een gegeven is wel dat de eerste winning van de benodigde metalen van de batterij ongunstig zijn voor het milieu, de vraag is alleen hoeveel dit afwijkt van de winning van grondstoffen voor de productie van onderdelen van brandstof auto’s en de brandstof zelf. De eerste conclusie is dat de vervuiling niet minder is maar eerder op een ander vlak ligt.
Wat ik zelf echter belangrijk vind is het feit dat de elektrische auto in zijn huidige vorm nog aan het begin van zijn ontwikkeling staat terwijl de fossiele brandstof auto al 50 jaar in massa wordt geproduceerd. Met name op het gebied van het meest schadelijke onderdeel van de huidige elektrische auto, de batterij, worden grote sprongen gemaakt met hoger opslag capaciteit (wat resulteert in minder benodigd materiaal) of gebruik van alternatieve materialen zoals Grafeen die zeer veel potentie hebben en ook problemen als laadtijden in een klap verhelpen.
Het rijden met een elektrische auto
Luchtverontreiniging door fossiele brandstof auto’s
Een elektrische auto stoot tijdens het rijden geen luchtverontreinigende stoffen uit zoals CO2 en NOx maar ook geen fijnstof (roet). Met name voor mensen die langs snelwegen, doorgaande wegen en in steden wonen is dit erg prettig en op de lange termijn ook een stuk gezonder. Naarmate meer auto’s volledig elektrisch gaan rijden zal dit een positief effect hebben op de gezondheid van deze mensen.
Geluidsoverlast
Ook geluid kan worden beschouwd als vervuiling. Geluidsoverlast staat in de top drie van omgevingsfactoren die een nadelig effect hebben op de gezondheid van mensen. Het kan lijden tot slaapverstoringen en hart- en vaatziekten (direct of als gevolg van de verhoogde bloeddruk die ontstaat bij slaapverstoring). De elektrische auto maakt amper geluid, het produceert geen motorgebrom en uitlaat geluiden en is daardoor vrijwel onhoorbaar.
Voor sommigen heeft het ontbreken van geluid ook een negatief aspect. Ik hoor het regelmatig: “kinderen horen je niet aankomen”. Mensen die er vanuit gaan dat kinderen wel opzij gaan of niet zomaar de weg oprennen omdat ze je wel horen aankomen kunnen waarschijnlijk beter niet aan het verkeer deelnemen. Wat mij betreft is dit dus een non-argument.
Verontreiniging van het wegennet
Omdat een elektrische auto vrijwel geen bewegende onderdelen heeft (ongeveer 17 inclusief stuur en banden ten opzicht van de meer dan 650 in een fossiele auto) hoeft er ook niets gesmeerd te worden. Er kunnen dus ook geen olie of andere schadelijke middelen op het wegdek belanden die het grondwater aantasten en de levensduur van het asfalt negatief beïnvloeden (en na langdurige droogte tijdens de eerste regenbui ook extra gladheid veroorzaken door de film van olie die niet is weggespoeld).
Vervuiling van gebouwen en woningen
Wat vaak niet genoemd wordt is de vervuiling van gebouwen die veroorzaakt wordt door de roetuitstoot van fossiele brandstof auto’s. De jaarlijkse kosten van onderhoud en schoonmaak aan gebouwen en woningen als gevolg van luchtvervuiling door fossiele auto’s is gigantisch. Met name oudere gebouwen worden sneller aangetast door roet en andere giftige stoffen. Let maar eens op hoe smerig woningen worden die langs een snelweg liggen. Je moet er niet aan denken wat de bewoners van deze woningen allemaal binnenkrijgen. Ook dit probleem wordt met een grootschalig gebruik van elektrische auto’s flink kleiner.
Het opwekken van stroom veroorzaakt vervuiling
Dit is natuurlijk geheel afhankelijk van de bron. Wij voorzien onze elektrische auto’s van 100% groene stroom via greenchoice. Hier komt dus geen kooltje of gasdeeltje aan te pas. Elektrische auto rijders kiezen ook vaker dan gemiddeld voor 100% groene stroom. Naarmate de vraag toeneemt, zal ook het aanbod van groene stroom toenemen. Nu al moeten in Nederland bepaalde centrales al worden uitgezet doordat het aanbod groene stroom te hoog is (volgens deze energiemaatschappijen natuurlijk). Lees ook dit eerdere bericht over de transitie die RWE maakt richting een meer groene productie van energie.
TNO heeft berekend dat een elektrische auto gedurende zijn leven met de huidige energiemix (dus percentages kolen/gas/bio/zon/wind die nu in Europa worden opgewekt) ongeveer 35% minder CO2 produceren. Zelfs als ze volledig van energie vanuit kolencentrales worden voorzien, zal de elektrische auto nog altijd 22% minder CO2 produceren.
Bij een volledig 100% schone bron wordt deze 35% natuurlijk ruimschoots overschreden en zal de elektrische auto nog veel gunstiger presteren. Zeker gezien het gegeven dat de energiemix in Europa nogal ongunstig uitpakt doordat maar een klein percentage van schone energie afkomstig is.
Het vernietigen van een elektrische auto
Het voornaamste verschil tussen een fossiele brandstof auto en een elektrische auto is natuurlijk de enorme batterij. Bij het bepalen van de milieu impact van een Li-Ion batterij moet gekeken worden naar de volledige cyclus vanaf het bouwen tot het recyclen van de batterij. Hieronder vallen dus de winning van de grondstoffen, verwerken van materialen en componenten, de gebruiksfase, het recyclen en eventueel verbranden van residuen.
Opbouw en verwerking van de Lithium Ion batterij
De moderne Li-Ion batterijen bevatten een aantal potentieel schadelijke stoffen. Om die reden dient de verwerking van dergelijke batterijen onder de juiste condities plaats te vinden. Het afvoeren van een batterij is daarom aan strenge regels gebonden.
In de Li-ion batterij bevinden zich stoffen als Cobalt, Nikkel, Mangaan, Lithium en IJzer. Al deze metalen kunnen tegenwoordig onder kamertemperatuur worden herwonnen en hergebruikt. Fabrikanten van deze batterijen zijn financieel beter af wanneer ze het metaal kunnen hergebruiken voor nieuwe batterijen. Dit is namelijk vele malen goedkoper dan het gebruik van “nieuwe” metalen die via mijnbouw moeten worden verkregen. Er is dus een belangrijke drijfveer voor volledige recycling vanuit dat oogpunt.
Maar voordat recycling plaatsvind moeten de metalen dus eerst gewonnen worden. Dit heeft een behoorlijke impact op het milieu. Ook is de beschikbare hoeveelheid Lithium op aarde waarschijnlijk niet voldoende om alle auto’s van dit type accu te voorzien en daarmee is Lithium een schaars metaal geworden. Het is dan ook misschien niet zo toevallig dat de Amerikanen Afghanistan hebben “geholpen” om van de Taliban af te komen. Afghanistan heeft de grootste Lithium voorraden in de wereld en ook zeer grote hoeveelheden andere schaarse metalen en stoffen.
Kortom, als de grondstoffen eenmaal zijn gewonnen kan het vrijwel eindeloos worden hergebruikt. Het reproduceren van de basis materialen van de batterijen is daarbij laag energie intensief. Het blijft natuurlijk een eerste prioriteit om dit probleem geheel te elimineren door het introduceren van onschadelijke alternatieven.
Batterij kan eerst worden hergebruikt
Voordat de Li-Ion batterij echter wordt recycled, kunnen ze nog worden gebruikt voor het opslaan van energie afkomstig van schone bronnen als zon, wind en getijden. Een batterij wordt nl. bij een restcapaciteit van 80% al niet meer geschikt geacht voor gebruik in een voertuig maar kan daarna nog prima vele jaren dienst doen als bufferopslag van zonnestroom en windcentrales.
Vergelijking elektrische auto met fossiele brandstof auto
Vergelijkbaar met de productie van fossiele brandstof motoren en de energie intensieve productie van alle losse onderdelen en het vervoer hiervan, valt de totale milieu belasting van elektrische auto’s lager uit. Neem daarbij ook de enorme milieu impact die het vinden, oppompen, vervoeren, bewerken, weer vervoeren en verbranden van olie gebaseerde brandstoffen met zich mee brengt en het wordt duidelijk dat de elektrische auto geen match is voor de fossiele brandstof auto.
Onderzoeken stellen nogal eens dat de elektrische auto niet veel minder milieu belastend is dan een fossiele brandstof auto. Wat opvalt is dat men vaak van ongunstige omstandigheden van een elektrische auto uitgaat. Zo houden de door mij gelezen onderzoeken geen rekening met het hergebruik van de materialen nadat ze eenmaal zijn gewonnen. Het vertrekpunt van de onderzoeken is ook altijd een Europeesche energiemix waarbij kolen en gas nog steeds zwaar de overhand hebben. Men houdt daarmee geen rekening met de keuze van de berijder die vaak voor 100% schone energie kiest maar nog belangrijker, de eigenaar van een elektrische auto kan zijn energiebron kiezen kiezen. Met een benzine auto heb je deze keuze niet. Vooral dit aspect weegt dan zeer zwaar op de berekeningen. Ondanks deze misser is in de meest ongunstige gevallen de elektrische auto nog altijd 15 tot 35% zuiniger. Vaak wordt gewezen op de negatieve milieu aspecten van de winning van de metalen die nodig zijn voor de eerste productie van de batterij (die er zeer zeker zijn) maar gaat men voorbij aan de destructieve gevolgen voor economie, milieu en leefomstandigheden op aarde bij de winning en verwerking van fossiele brandstoffen.
Werkelijk objectieve berekeningen ben ik dus nog niet tegengekomen. De conclusie is dan ook gebaseerd op mijn eigen bevindingen na het lezen van de vele onderzoeken en de manier waarop deze zijn samengesteld. De vraag “is een elektrische auto milieuvriendelijker dan een fossiele brandstof auto” kan ik zeker bevestigen. Dat er veel potentie is voor verbetering mogen duidelijk zijn.